Pčelarstvo za početnike

Pčelarstvo je sve popularnija i sve unosnija poljoprivredna grana. Vrlo je moguće da neko od naših čitalaca razmišlja da počne da se njome bavi. Ovaj tekst je namenjen njima pa je i dobio naslov "pčelarstvo za početnike". Pa da počnemo:

Prostor na kome se drže košnice sa pčelama naziva se pčelinjak. On može biti otvorenog i zatvorenog tipa, već prema tome da li se košnice drže pod otvorenim nebom ili u specijalnoj građevini čija je čeona strana bez zida. U novije vreme pčelari koji idu za pašom postavljaju košnice na kamionske ili traktorske prikolice, na kojima ostaju stalno, ili samo za vreme intenzivne pčelinje paše od proleća do jeseni.

U našoj zemlji znatno su zastupljeniji pčelinjaci zasnovani pod otvorenim nebom, što je slučaj i u većini zemalja s povoljnim uslovima za gajenje pčela. Ovakvi pčelinjaci imaju niz prednosti nad pčelinjacima zatvorenog tipa.

Izboru mesta za pčelinjak, kao i rasporedu košnica na njemu, treba posvetiti posebnu pažnju. Pre svega zemljište na pčelinjaku mora da je ocedno, jer će vek košnica na takvom terenu biti duži, pčele će manje obolevati od bolesti legla i odraslih pčela; sada neće plesniviti u gnezdu, pčele će bolje zimovati i u proleće se intenzivnije razvijati, što utiče na proizvodnju svih pčelinjih proizvoda.

Zakonski propisi nalažu da pčelinjak mora biti udaljen od saobraćajnica najmanje 15 metara, da pčele ometane u radu ne bi pecale prolaznike i životinje (30 pčelinjih uboda mogu biti smrtonosni za konja). Ovo rastojanje je potrebno i zato da bi se izbeglo uznemiravanje i samih pčela od saobraćajnih sredstava. Pčele su vrlo osetljive i razdražljive na potrese što se za vreme njihovog opštenja sa okolinom ogleda u povećanoj ljutosti i potrošnji hrane tokom zimovanja.Pčelinjak ne sme biti izložen uticaju jakih vetrova, a pogotovu vazdušnim strujanjima (između građevinskih objekata). Košnice treba da budu udaljene od staja, obora, živinarnika, klozeta, senjaka i zapaljivih materijala.

Za vreme letnjih vručina košnice sa pčelama moraju biti zaštićene od velikih sunčevih pripeka, što se postiže postavljanjem košnica pod krunama listopadnog drveća (izuzev oraha i hrasta). Ako odgovarajućeg drveća nema, treba ga zasaditi.

Pčelinjak treba da bude zaštićen mehaničkom ili živom ogradom koja će pčele štititi od nepoželjnih posetilaca i istovremeno biti vetrozaštitni pojas.

Najbolje je da se košnice sa pčelama postave na pojedinačna pokretna postolja, visine 30-40cm od površine zemlje. Izrađuju se od hrastova ili bagremove gradje, a na većim pčelinjacima i od betonskih piramida. Zajednička postolja za veći broj košnica treba izbegati.

Ukoliko dozvoljava teren na kome se pčelinjak postavlja, najbolje je da se košnice rasporede u tzv. šahovskom polju, tako da u redu budu udaljene jedna od druge oko jednog metra, a red od reda 2-3 metara. To omogućava nesmetan rad pčela i pčelara.

Što se tiče položaja košnica u odnosu na stranu sveta, najbolje je da se čeoni zid košnice okrene istoku i jugoistoku. Sve druge strane sveta u našim klimatskim uslovima nisu pogodne, pa ovaj savet treba i poslusati.

Najbolje je da zemljište na pčelinjaku bude travnjak koji se povremeno kosi. Na strmim terenima treba načiniti terase i na njih postaviti košnice.

Broj košnica u jednom pčelinjaku uglavnom zavisi od kapaciteta pčelinje paše u rejonu od 6 do 8km u prečniku kao i od zasićenosti tog rejona brojem košnica. Najčešće taj broj se kreće od 50 do 80 košnica na jednom pčelinjaku.

Svaka košnica treba da ima svoj jasno istaknut broj, koji odgovara broju u pčelarskom dnevniku u koji se unose sve operacije, radovi i zapažanja za dotično pčelinje društvo.

Za početnike, dakle u amaterskim uslovima pčelarenja najbolje je početi sa manjim brojem košnica (3-10). Kada se pčelar upozna sa životom i radom pčela, postepeno će uvećavati i broj košnica, a nadamo se da će mu ovi saveti u tome i pomoći.

Što se tiče pčelinjaka na društvenom sektoru, postoji pravilo, izvedeno iz naših i stranih iskustava, da su ekonomični samo oni komercijalni pčelinjaci čiji ukupan broj košnica ide iznad hiljadu. Za ovakve pčelinjake razradjene su i posebne metode u radu sa pčelama, a samo gazdinstvo pored stručnog kadra mora biti opremljeno najsavremenijom opremom za intenzivno pčelarenje.